Rola Polskich Sieci Elektroenergetycznych S.A.

Spółka Polskie Sieci Elektroenergetyczne S.A. (PSE), zgodnie z zapisami art. 3 pkt 24 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne (dalej jako „PE”), pełni funkcję Operatora Systemu Przesyłowego. PSE są odpowiedzialne za ruch sieciowy w elektroenergetycznym systemie przesyłowym, bieżące i długookresowe bezpieczeństwo funkcjonowania tego systemu, eksploatację, konserwację, remonty oraz niezbędną rozbudowę sieci przesyłowej, w tym połączeń z innymi systemami elektroenergetycznymi.

Szczegółowe obowiązki PSE jako operatora systemu przesyłowego określa art. 9c ust. 2 PE. Do najważniejszych z nich należy:

1)  bezpieczeństwo dostarczania energii elektrycznej poprzez zapewnienie bezpieczeństwa funkcjonowania systemu elektroenergetycznego i odpowiedniej zdolności przesyłowej w elektroenergetycznej sieci przesyłowej,

2)  prowadzenie ruchu sieciowego w sieci przesyłowej w sposób efektywny, przy zachowaniu wymaganej niezawodności i jakości dostarczania energii elektrycznej oraz, we współpracy z operatorami elektroenergetycznych systemów dystrybucyjnych, koordynowanie prowadzenia ruchu sieciowego w sieci 110 kV,

3)  eksploatacja, konserwacja i remonty sieci, instalacji i urządzeń, wraz z połączeniami z innymi systemami elektroenergetycznymi, w sposób gwarantujący niezawodność funkcjonowania systemu elektroenergetycznego.

Polskie Sieci Elektroenergetyczne S.A., jako operator elektroenergetycznego systemu przesyłowego w Polsce, należą do strategicznych spółek sektora publicznego. Inwestycje infrastrukturalne prowadzone przez PSE zaliczają się do grupy inwestycji celu publicznego i mają przede wszystkim zagwarantować bezpieczeństwo energetyczne kraju. Są one realizowane z poszanowaniem zasad Zrównoważonego Rozwoju w wymiarze gospodarczym, środowiskowym i społecznym.

Znaczenie inwestycji

Planowana budowa linii elektroenergetycznej 2 x 400 kV wraz ze zmianą układu sieci najwyższych napięć pomiędzy aglomeracją warszawską a Siedlcami jest strategiczną inwestycją celu publicznego o znaczeniu ponadlokalnym. Projekt ten jest szczególnie istotny dla prawidłowego funkcjonowania Krajowego Systemu Elektroenergetycznego w Polsce, ze względu na rosnące zapotrzebowanie na moc. Jego realizacja będzie służyć milionom Polaków potrzebujących stałego, niezawodnego i bezpiecznego dostępu do energii.

Planowana inwestycja w dużym stopniu determinuje stabilność dostaw energii elektrycznej dla województwa mazowieckiego i aglomeracji warszawskiej, której intensywna rozbudowa znacząco wpływa na wzrost zapotrzebowania na energię elektryczną. Jako zadanie priorytetowe zostało wpisane w lutym 2017 r. do Ustawy z dnia 24 lipca 2015 r. o przygotowaniu i realizacji strategicznych inwestycji w zakresie sieci przesyłowych. W wyniku realizacji przedmiotowej inwestycji zostanie osiągnięty pierścieniowy, redundantny układ sieci wokół największych skupisk ludności. Jest to powszechnie stosowana w wysoko rozwiniętych krajach praktyka gwarantująca bezprzerwowe dostawy energii elektrycznej do odbiorców.

Planowana budowa linii elektroenergetycznej 2x400 kV wraz ze zmianą układu sieci najwyższych napięć pomiędzy aglomeracją warszawską a Siedlcami ma szczególne znaczenie dla mieszkańców Mazowsza oraz północnowschodniej Polski, w której brakuje samodzielnych jednostek wytwórczych mogących zabezpieczyć produkcję na poziomie wymaganym do zbilansowania popytu. W związku z tym konieczna jest budowa nowoczesnej, stabilnej i posiadającej wystarczającą przepustowość sieci przesyłowej w celu przekazania energii z rejonów, gdzie jest produkowana do miejsc, w których jest potrzebna. Dla zapewnienia bezpieczeństwa dostaw niezbędne jest również tworzenie uzupełniających się połączeń między regionami tak, by osiągnąć kryterium niezawodności pracy Krajowej Sieci Przesyłowej.

Planowanie i przygotowanie procesu inwestycyjnego

Analizy dotyczące realizacji zadania inwestycyjnego pn. „Budowa linii elektroenergetycznej 400 kV wraz ze zmianą układu sieci NN pomiędzy aglomeracją warszawską a Siedlcami” zostały rozpoczęte przez PSE w ostatnim kwartale 2016 r. Planowana linia jest kluczowa dla bezpieczeństwa energetycznego Polski, dla zapewnienia bezpiecznych i ciągłych dostaw energii elektrycznej do centralnej i północno-wschodniej części kraju, w tym do aglomeracji warszawskiej. Inwestycja nie była uwzględniona w Koncepcji Przestrzennej Zagospodarowania Kraju, Planie Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Mazowieckiego oraz w Planach Rozwoju Sieci do 2025. Z uwagi na  kluczowe znaczenie dla bezpieczeństwa energetycznego zostało w lutym 2017 r. wpisane do Ustawy z dnia 24 lipca 2015 r. o przygotowaniu i realizacji strategicznych inwestycji w zakresie sieci przesyłowych.

Dodatkowo, wskazana inwestycja sieciowa została zgłoszona do ujęcia w opracowywanym obecnie przez Marszałka Województwa Mazowieckiego „Planie Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Mazowieckiego”.

Obecnie w Polsce realizuje się szereg inwestycji elektroenergetycznych. Są to m.in. rozbudowy istniejących elektrowni o nowe bloki wytwórcze lub modernizacja istniejących. Inwestycje o takim charakterze mają miejsce również w centralnej części kraju. Dla przykładu w Elektrowni Kozienice planuje się przekazanie do eksploatacji nowego bloku o mocy 1075 MW. Kolejnym ośrodkiem wytwórczym jest elektrownia w Ostrołęce realizująca nowy wysokosprawny blok energetyczny o mocy około 1000 MW. Obie wymienione inwestycje podniosą poziom bezpieczeństwa energetycznego Mazowsza i północno – wschodniej Polski pod warunkiem posiadania linii przesyłowych umożliwiających transport wytwarzanej mocy do odbiorcy. Takie zadanie będzie pełniła przedmiotowa inwestycja, jedna z kilku planowanych w regionie. Oznacza to, że jej realizacja jest konieczną częścią programu inwestycyjnego PSE i nie jest realizowana „zamiast” inwestycji już umieszczonej w Planie Rozwoju Sieci. Nie została również „przerzucona” na tereny gmin Kałuszyn, Cegłów i Latowicz. Poprzez jej realizację, Krajowy System Elektroenergetyczny osiągnie wymagane, niezbędne zdolności przesyłowe w północno-wschodniej i centralnej części kraju, w tym na obszarze aglomeracji warszawskiej. Są to obszary, gdzie zapotrzebowanie na energię elektryczną rośnie najszybciej (aglomeracja warszawska) lub gdzie utrudniony jest dostęp do blisko położonych źródeł wytwórczych (północno-wschodnia Polska). Stosunkowo krótka linia w najbardziej efektywny i minimalizujący negatywny wpływ na otoczenie sposób poprawi możliwości wyprowadzenia mocy z nowych bloków energetycznych w regionie i pomoże w stworzeniu redundantnego, pierścieniowego układu sieci elektroenergetycznych wokół aglomeracji warszawskiej.

Warianty przebiegu trasy linii

Przy każdej inwestycji realizowanej przez PSE są przeprowadzane dogłębne analizy różnych możliwych wariantów przebiegu trasy linii elektroenergetycznej. Omawiana inwestycja nie jest wyjątkiem. Wybór procedowanej przez inwestora koncepcji trasy linii spośród kilku innych wariantów, został dokonany w oparciu o ekspercką analizę zebranych danych na temat uwarunkowań społecznych, terenowych, technicznych i środowiskowych. Na tej podstawie wybierano do dalszych prac optymalny korytarz przebiegu trasy linii. Najistotniejszym kryterium wyboru była możliwie jak najmniejsza liczba zbliżeń do zabudowań ludzkich (zwartej zabudowy mieszkaniowej). Kolejne kluczowe czynniki to gminna planistyka oraz występowanie obszarów chronionych. W wyniku prac przygotowawczych inwestora na etapie przedinwestycyjnym oraz wielu złożonych analiz możliwości realizacji inwestycji, wybrana została przez inwestora do dalszego procedowania jako optymalna koncepcja przebiegu trasy linii elektroenergetycznej 400 kV przez tereny gmin: Stoczek Łukowski, Wodynie, Latowicz, Cegłów, Kałuszyn, Wierzbno i Dobre (wspomniany wariant III).

Inwestor zdaje sobie sprawę, jak istotne jest informowanie społeczności lokalnych o planowanej inwestycji na możliwie najwcześniejszym etapie jej realizacji oraz stworzenie warunków do przedstawienia wyczerpujących wyjaśnień w tym zakresie, a także do wprowadzania uzasadnionych korekt przebiegu trasy linii. Powszechną praktyką jest, że proces informacyjno-konsultacyjny rozpoczyna się od prezentacji uwarunkowań realizacji inwestycji władzom gminy, które są wybraną reprezentacją lokalnej społeczności.

W przypadku przedmiotowej inwestycji proces informacyjno-konsultacyjny został rozpoczęty w styczniu i lutym 2017 r. we wszystkich gminach, w których zaplanowano inwestycję. Informacje w tym zakresie każdorazowo były przedstawiane na spotkaniach z mieszkańcami miejscowości, przez które przebiegać ma linia oraz w odpowiedziach na korespondencję kierowaną do inwestora. W ten sposób wybrany wariant wyjściowy (inwestorski) przebiegu linii został poddany weryfikacji z udziałem strony społecznej.

Cały proces inwestycyjny był, jest i będzie realizowany zgodnie z obowiązującymi procedurami, przy zachowaniu pełnej transparentności i otwartości na uwagi i sugestie strony społecznej. Informacje na temat planowanej inwestycji były przedstawiane przez inwestora także na Sesjach Rad Gmin (w Gminie Cegłów 23 marca br., w Gminie Kałuszyn 29 marca br., w Gminie Latowicz 22 marca br.).

Pierwsze spotkania otwarte z mieszkańcami odbyły się:

w Gminie Cegłów - 24 kwietnia br., 11 maja br., 5 czerwca br.,

w Gminie Kałuszyn - 24 kwietnia br., 10 maja br.,

w Gminie Latowicz - 26 kwietnia br., 30 maja br.

Kolejnym etapem realizowanym przez inwestora były spotkania sołeckie, które w Gminie Cegłów rozpoczęły się 10 lipca br., w Gminie Kałuszyn 12 maja br., w Gminie Latowicz 3 sierpnia br,

W ramach przeprowadzonego procesu informacyjno-konsultacyjnego, PSE odbyło z samorządami i mieszkańcami wszystkich gmin, których inwestycja dotyczy, serię kilkudziesięciu spotkań. W każdej z gmin inwestor przedstawił na sesjach Rady Gmin informację na temat uwarunkowań realizacji inwestycji oraz planowanego procesu informacyjno-konsultacyjnego i jego harmonogramu. Kolejnym etapem były spotkania otwarte z mieszkańcami gmin a w kolejnym kroku spotkania sołeckie. O każdym ze spotkań mieszkańcy byli zawiadamiani poprzez strony internetowe Urzędów Gmin, stronę internetową dedykowanej inwestycji oraz plakaty rozwieszane na tablicach informacyjnych, tablicach sołeckich i innych miejscach wskazanych przez włodarzy i sołtysów.

Spotkania realizowane były w porozumieniu z włodarzami gmin i sołtysami (udostępnianie np. świetlic gminnych na potrzeby spotkań). Na spotkaniach dystrybuowane były materiały informacyjne z bieżącym kontaktem (skrzynką mailową), który wskazywano do kierowania pytań i korespondencji. Inwestor każdorazowo przychylał się do próśb mieszkańców dotyczące powtórzenia spotkań, co miało miejsce w Cegłowie i Kałuszynie.

Potwierdzeniem otwartości inwestora na dialog było spotkanie zorganizowane 28 września br. w odpowiedzi na inicjatywę „Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Kałuszyńskiej”, „Stowarzyszenia Przyjazny Rudnik”, „Komitetu Stop Dla Budowy Linii NN 2x400 kV”. W jego trakcie przedstawione zostały m.in. uwarunkowania realizowanego wariantu inwestorskiego wraz z jego eksperckim uzasadnieniem.

Podkreślić także należy, że dla przedmiotowej inwestycji istnieje obowiązek sporządzenia Raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko, zgodnie z zakresem ustalonym w art. 66 ust. 1 Ustawy ooś.

Wariant procedowany przez inwestora oraz warianty alternatywne będą przedmiotem analizy Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Warszawie w ramach oceny oddziaływania na środowisko realizowanej w procedurze uzyskiwania Decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. Podobnie jak w przypadku innych inwestycji realizowanych przez PSE, także w tym wypadku zostaną pozyskane wszystkie wymagane prawem decyzje właściwych organów administracji publicznej. Cały proces inwestycyjny jest nadzorowany przez liczne państwowe instytucje, stojące na straży restrykcyjnych norm i przepisów.

W związku z realizacją przedmiotowego zadania, do tej pory nie odbywały się konsultacje społeczne w rozumieniu Ustawy z dnia 3 października 2008 roku o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko. Etap ten zainicjowany będzie w ramach oceny oddziaływania na środowisko realizowanej w procedurze uzyskiwania Decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. Również na tym etapie, w ramach oceny oddziaływania na środowisko realizowanej przez Regionalną Dyrekcję Ochrony Środowiska w Warszawie w procedurze uzyskiwania Decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach będą dostępne wszelkie materiały (w tym dotyczące wariantowości przebiegu trasy linii) przygotowane przez inwestora w zakresie Raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko.

Pozyskiwanie praw do nieruchomości na potrzeby realizacji inwestycji

Budowa linii jest kluczowa dla bezpieczeństwa energetycznego Polski, dla zapewnienia bezpiecznych i ciągłych dostaw energii elektrycznej do centralnej i północno-wschodniej części kraju, w tym do aglomeracji warszawskiej. Ze względu na strategiczne znaczenie inwestycji dla bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej w regionie, została ona wpisana w lutym 2017 r. do ustawy z dnia 24 lipca 2015 r. o przygotowaniu i realizacji strategicznych inwestycji w zakresie sieci przesyłowych, zwanej dalej „Specustawą”.

Specustawa zawiera rozwiązania prawne pozwalające na sprawne przygotowanie i realizację dużych inwestycji infrastrukturalnych służących pożytkowi publicznemu, z poszanowaniem praw osób trzecich. Zostały one opracowane z wykorzystaniem doświadczeń i rozwiązań przyjętych w innych przepisach tego typu funkcjonujących w polskim porządku prawnym. W uzasadnieniu do Specustawy wskazuje się, iż doświadczenia wynikające z orzecznictwa polskich sądów, w tym w szczególności Trybunału Konstytucyjnego, potwierdzają zasadność priorytetowego traktowania tego typu inwestycji, uzasadniając m.in. ingerencję w prawo własności obywateli w stopniu większym niż przy innych inwestycjach oraz zastosowanie uproszczonych procedur.

Inwestycje wskazane w Załączniku do specustawy umożliwiają także wypełnienie zobowiązań Polski wobec Unii Europejskiej, polegających w szczególności na efektywnym włączeniu krajowego systemu elektroenergetycznego do wspólnego rynku. Prawodawstwo Unii Europejskiej nałożyło na Polskę liczne obowiązki w zakresie wzmocnienia bezpieczeństwa przesyłu energii elektrycznej oraz zintegrowania systemów elektroenergetycznych. Dla zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego państwa oraz w celu realizacji powyżej zarysowanych zobowiązań międzynarodowych, za niezbędne uznano priorytetowe potraktowanie grupy elektroenergetycznych inwestycji przesyłowych oraz opracowanie i zastosowanie w stosunku do nich szczególnych rozwiązań prawnych, upraszczających i przyspieszających procedury związane z procesem inwestycyjnym.

Niezależnie od możliwości prawnych, jakie daje Specustawa, PSE S.A. dokłada wszelkich starań, aby realizować swoje inwestycje przy uwzględnianiu stanowisk podmiotów, których realizacja inwestycji na określonym obszarze bezpośrednio dotyczy. Dowodzi tego realizacja procesu informacyjno-konsultacyjnego ze społeczeństwem oraz podjęte próby wyjaśniania potrzeb wynikających z bezpieczeństwa energetycznego kraju, którego beneficjentami są wszyscy Polacy. To, iż PSE S.A. stara się, aby na obszarze realizacji inwestycji osiągnąć porozumienie, którego konsekwencją są podpisywane umowy o ustanowieniu służebności przesyłu, bezsprzecznie potwierdza dążenie inwestora do wypracowania kompromisu z właścicielami nieruchomości, pomimo posiadania wspomnianych wcześniej instrumentów prawnych.

Wynagrodzenie za ustanowienie służebności przesyłu

Intencją PSE jest wybudowanie linii w oparciu o porozumienia wypracowane w drodze rokowań z każdym właścicielem nieruchomości na jej trasie. Budowa linii 400 kV wymaga uzyskania służebności przesyłu w pasie technologicznym linii o szerokości 70 m (po 35 m od osi linii). Oznacza to, że do każdego z właścicieli nieruchomości leżącej w pasie technologicznym zgłosi się przedstawiciel inwestora z propozycją porozumienia, w wyniku którego możliwe będzie podpisanie umowy o służebności przesyłu. Ustanowienie służebności przesyłu odbywa się za odpowiednim wynagrodzeniem (art. 305² Kodeksu cywilnego). Inwestor zobligowany jest do ustalania wynagrodzenia proponowanego właścicielom na podstawie operatu szacunkowego sporządzonego przez niezależnego rzeczoznawcę majątkowego. W przypadku braku porozumienia właściciel może przedłożyć własny operat szacunkowy, który będzie podlegał analizie przez Inwestora.

Rzeczoznawca majątkowy jest osobą o szczególnych uprawnieniach, wykonującą wolny zawód. Metodę i podejście wyceny wybiera rzeczoznawca majątkowy zgodnie z art. 154 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami. W przypadku niedopełnienia swoich obowiązków rzeczoznawca majątkowy ponosi odpowiedzialność dyscyplinarną i karną na podstawie ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 roku o gospodarce nieruchomościami. Inwestor nie ma uprawnień umożliwiających ingerencję w sposób wykonywania obowiązków przez rzeczoznawcę majątkowego.

PSE, jako Spółka Skarbu Państwa, zobowiązane są do wnikliwego i rzeczowego dysponowania środkami finansowymi będącymi w jej posiadaniu. Obecnie inwestor prowadzi proces rokowań z właścicielami nieruchomości we wszystkich gminach na trasie planowanego przebiegu linii.

Decyzja środowiskowa

Planowana inwestycja będzie poprzedzona przeprowadzeniem oceny oddziaływania na środowisko, w ramach której sporządzony zostanie raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko. Raport zostanie następnie poddany weryfikacji przez kompetentne organy administracji zarówno pod kątem przyrodniczym, jak i społecznym. Sporządzenie raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia poprzedzone jest szeregiem prac studialnych i wizji w terenie pozwalających na zinwentaryzowanie i uwzględnienie występowania najwrażliwszych siedlisk oraz gatunków. W ramach oceny oddziaływania na środowisko przenalizowany zostanie każdy z rodzajów oddziaływań. Organ właściwy do wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach określi w niej warunki realizacji i eksploatacji przedsięwzięcia. Szczególnego podkreślenia wymaga fakt, że procedura oceny oddziaływania na środowisko obliguje organ do zapewnienia udziału społeczeństwa, co umożliwia, jeszcze przed wydaniem decyzji, przekazanie informacji społeczeństwu oraz udzielenie odpowiedzi i wyjaśnień na pytania kierowane do organu w toku postępowania.

W związku z powyższym, wariant procedowany przez inwestora w ramach procesu informacyjno-konsultacyjnego (przez gminy: Stoczek Łukowski, Wodynie, Latowicz, Cegłów, Kałuszyn, Wierzbno i Dobre) oraz warianty alternatywne, będą przedmiotem analizy Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Warszawie. Tak jak w przypadku każdej inwestycji PSE, zostaną pozyskane wszystkie wymagane prawem decyzje właściwych organów administracji publicznej. 17 listopada 2017 r. inwestor złożył wniosek do Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Warszawie o uzyskiwanie Decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach.

Charakter i rozwój cywilizacyjny gmin

Linia zaplanowana jest tak by w jak najmniejszym stopniu ingerować w walory przyrodnicze regionu. Jak przy każdej inwestycji PSE musi minimalizować ingerencję w cenne przyrodniczo obszary. Przy projektowaniu linii jednym z podstawowych kryteriów wyboru jej przebiegu jest unikanie przejścia przez tereny szczególnie cenne przyrodniczo, obejmujące obszary chronione. W taki sposób został wybrany wariant inwestorski przebiegu linii 400 kV, który następnie został poddany jeszcze korektom w ramach procesu informacyjno-konsultacyjnego. Na terenach leśnych w Gminie Cegłów będzie wykorzystywana technologia nadleśna, co pozwoli na ograniczenie niezbędnej wycinki lasu. Dzięki temu wpływ linii na krajobraz naturalny będzie minimalny. PSE realizują inwestycje według surowych wymogów dotyczących projektowania i budowy linii, dlatego też realizowane są one w oparciu o najwyższe standardy ochrony środowiska i z uwzględnieniem najnowszej technologii.

W trakcie eksploatacji linia nie wpływa na możliwość uprawy ziemi rolnej. Linie nie mają też wpływu na hodowlę zwierząt. Nie ma również przeciwskazań dla wypasu zwierząt w ich pobliżu. Bliskość tego rodzaju infrastruktury nie wpływa również na ekologiczny charakter produkowanej żywności – zarówno owoców i warzyw, jak i mięsa oraz mleka.

Oddziaływanie linii elektroenergetycznych

Zagadnienia dotyczące oddziaływania były omawiane na spotkaniach informacyjnych w gminach i sołectwach. Wszystkie znane dotychczas publikacje, zwłaszcza z lat 2015-2017, w tym stanowiska prestiżowych organizacji międzynarodowych (np. WHO, ICNIRP, CIGRE, ISSA), a także specjalistyczne odniesienia do pracowników energetyki obsługujących linie elektroenergetyczne (np. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/35/UE z dnia 26 czerwca 2013 r.) przeniesione do prawa polskiego w 2016 r., nie potwierdzają obaw o negatywnym wpływie linii na życie i zdrowie człowieka oraz środowisko naturalne. Przytoczone opracowanie stanowią potwierdzenie, że przepisy w tym zakresie są kształtowane zgodnie z cywilizacyjnym postępem w nauce i charakteryzują się podejściem ostrożnościowym, i to począwszy od pierwszych przepisów uchwalonych w Polsce w roku 1980, aż po ubiegłoroczne regulacje prawne.

Należy z całą siłą podkreślić, że ani w świetle badań naukowych, ani w praktyce, nie znajdują potwierdzenia podnoszone argumenty o zagrożeniu dla życia i zdrowia ludzi oraz zwierząt wskutek działania pola elektromagnetycznego związanego z eksploatacją linii elektroenergetycznych w Polsce.

Przepisy obowiązujące w Polsce, dotyczące ochrony przed oddziaływaniem pól elektromagnetycznych, są jednymi z najbardziej rygorystycznych w całej Unii Europejskiej. PSE realizują inwestycje według surowych wymogów dotyczących projektowania i budowy linii, dlatego też realizowane są one w oparciu o najwyższe standardy ochrony środowiska i z uwzględnieniem najnowszej technologii stosowanej na całym świecie.

Jedną z międzynarodowych organizacji badających i zajmujących się ochroną przed promieniowanie elektromagnetycznym jest International Commission on Non-Ionizing Radiation Protection - ICNIRP (Międzynarodowa Komisja Ochrony przed Promieniowaniem Niejonizującym). Jako grupa ekspercka została uznana za wiodącą w zakresie badań i opracowania zaleceń przez WHO – World Health Organisation (Światową Organizację Zdrowia), Komisję Europejską oraz Międzynarodową Organizację Pracy (ILO - International Labour Organization). Na jej opracowaniach opierają się zalecenia ww. organów zarządczych i ochrony zdrowia. ICNIRP od lat prowadzi badania oraz śledzi wyniki opracowane przez inne ośrodki. Na ich podstawie zarekomendowała następujące normy dla społeczeństwa:

• natężenie pola elektrycznego dla terenów pod zabudowę mieszkaniową nie powinno przekraczać     Eg = 5 kV/m,
• pole magnetyczne nie powinno przekraczać wartości 100 μT (norma polska – 75 μT).

Są to wartości uznane za bezpieczne dla człowieka, nawet przy długotrwałym wystawieniu na ich działanie.

Zgodnie z załącznikiem nr 1 do obowiązującego rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 30 października 2003 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzania dotrzymania tych poziomów (Dz.U. Nr 192/2003, poz. 1883) dopuszczalny poziom pól elektromagnetycznych w środowisku dla instalacji wytwarzających pola elektromagnetyczne o częstotliwości 50 Hz:

• dopuszczalną graniczną wartość natężenia składowej elektrycznej pola elektromagnetycznego wynosi Eg = 10 kV/m – obszary dostępne dla ludzi,
• dopuszczalną graniczną wartość natężenia składowej elektrycznej pola elektromagnetycznego wynosi Eg = 1 kV/m – tereny przeznaczone pod zabudowę mieszkaniową,
• dopuszczalną graniczną wartość natężenia składowej magnetycznej pola elektromagnetycznego Hg = 60 A/m – obszary dostępne dla ludzi.

W związku z tym pas technologiczny linii przesyłowej 400 kV, w którym występują ograniczenia zabudowy wynosi 35 m od jej osi. Każda instalacja elektroenergetyczna w Polsce przechodzi szereg badań i kontroli na różnych etapach inwestycji pod kątem bezpieczeństwa, poziomu oddziaływania na środowisko i ludzi oraz technicznym. Jeśli którakolwiek z instytucji wykazałaby przekroczenie norm ochronnych lub stwierdziła, że linia może narażać zdrowie obywateli to takie urządzenie nie zostałoby dopuszczone do pracy.

W trakcie prowadzonych w ramach procesu informacyjno-konsultacyjnego spotkań z mieszkańcami ekspert inwestora ds. oddziaływania pół elektromagnetycznych starał się wyjaśniać wszelkie obawy i wątpliwości dotyczące oddziaływania obiektów elektroenergetycznych na środowisko i zdrowie ludzi.

Trasa linii w gminie Kałuszyn

Inwestor prowadzi proces inwentaryzacji przyrodniczej na trasie planowanej linii. Obejmuje ona zarówno florę, jak i faunę. Raport z inwentaryzacji będzie jednym z załączników do wniosku o udzielenie tzw. „decyzji środowiskowej”. Jednocześnie inwestor, na każdym etapie inwestycji, dołoży wszelkich starań aby minimalizować oddziaływanie linii zarówno na przyrodę, jak i człowieka.

Wariant procedowany przez inwestora (optymalny wariant III inwestorski) w ramach procesu informacyjno-konsultacyjnego (przez gminy: Stoczek Łukowski, Wodynie, Latowicz, Cegłów, Kałuszyn, Wierzbno i Dobre) oraz warianty alternatywne (I, II), będą przedmiotem analizy Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Warszawie w ramach oceny oddziaływania na środowisko realizowanej w procedurze uzyskiwania Decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. Tak jak w przypadku każdej inwestycji PSE, zostaną pozyskane wszystkie wymagane prawem decyzje właściwych organów administracji publicznej.

Planowany w wariancie inwestorskim przebieg linii omija tereny prawnie chronione, przechodząc przez tereny nieużytków, łąk, pastwisk i lasów, w dużej odległości od zwartej zabudowy mieszkalnej. Nie jest obszarem prawnie chronionym Wysoczyzna Kałuszyńska, ani Góra Ryczołkowska. Są to tereny zagospodarowane rolniczo. W trakcie eksploatacji linia nie ma praktycznie żadnego wpływu na uprawę ziemi rolnej. Linie nie mają też wpływu na hodowlę zwierząt. Nie ma również przeciwskazań dla wypasu zwierząt w ich pobliżu. Bliskość tego rodzaju infrastruktury nie wpływa również na ekologiczny charakter produkowanej żywności – zarówno owoców i warzyw, jak i mięsa oraz mleka.

Trasa linii w gminie Cegłów

Planowana linia 400 kV przebiega przez Gminę Cegłów na odcinku ok. 12 km z czego blisko 6,3 km przez tereny leśne. PSE prowadzą wiele inwestycji liniowych, które przebiegają przez bardzo zróżnicowane tereny. Dzięki przyjętym rozwiązaniom projektowym i technologii budowy udało się nam zachować najwyższe standardy wykonania z minimalną ingerencją w sposób zagospodarowania terenu. Linia energetyczna w otaczającym krajobrazie jest elementem dominującym, dlatego przy jej projektowaniu ważne jest uwzględnienie takich rozwiązań projektowych, by wkomponowywała się w krajobraz, w którym ma zostać wybudowana. Efektem procesu, którego głównym kryterium było oddalenie linii elektroenergetycznej od zwartej zabudowy mieszkaniowej, jest jej planowana lokalizacja w kompleksie leśnym Nadleśnictwa w Mińsku Mazowieckim. Rekomendowana technologia realizacji inwestycji, technologią nadleśną (ograniczającą wycinkę drzew), wykluczała jej przeprowadzenie na granicy lasu bliżej granic z Gminą Mrozy według sugestii Gminy Cegłów. Technologia nadleśna maksymalnie ograniczy wycinkę drzew zarówno w trakcie budowy, jak i w czasie eksploatacji linii. Jej zastosowanie, jak również ścisła współpraca z właścicielem i zarządcą lasów gwarantuje, że lasy te nie zostaną zdewastowane, a ich funkcje zostaną zachowane. Zastosowanie poszczególnych rodzajów konstrukcji słupów zależy w dużej mierze od rodzaju terenu, na którym linia elektroenergetyczna ma zostać wybudowana. Dodatkowo, aby ograniczyć wizualne oddziaływanie linii elektroenergetycznej na krajobraz, tam gdzie to jest możliwe słupy linii są malowane na kolor pozwalający na wtopienie się linii w otaczający krajobraz.

Planowana linia 400 kV przebiegać będzie daleko od ujęcia wody (ok. 200 m), a wymagany prawem (określony w SUiKZP gminy Cegłów) obszar ochrony bezpośredniej wynosi ok. 8-10 m od ujęcia. Dodatkowo standardem jest wykonanie badań geologicznych, by bezpiecznie posadowić słupy na terenach, pod którymi mogłyby teoretycznie znajdować się istotne cieki wodne. Należy zatem podkreślić, że bezpieczeństwo dostaw wody jak również jej jakość nie jest zagrożona na żadnym etapie realizacji inwestycji. Jakość wody nie ulegnie pogorszeniu w wyniku budowy czy eksploatacji przedmiotowej linii.

Trasa linii w gminie Latowicz

Wybór procedowanej przez inwestora koncepcji trasy linii w Gminie Latowicz, został poprzedzony analizami kilku innych alternatywnych wariantów. Najistotniejszym kryterium wyboru przez inwestora optymalnego przebiegu linii jest jak najmniejsza liczba zbliżeń do zwartej zabudowy mieszkaniowej (zabudowań ludzkich). W związku z powyższym, wynikiem prac przygotowawczych inwestora na etapie przedinwestycyjnym oraz wielu złożonych analiz możliwości realizacji inwestycji inwestor wybrał jako optymalną koncepcję przebiegu trasy linii elektroenergetycznej 400 kV przez tereny gmin: Stoczek Łukowski, Wodynie, Latowicz, Cegłów, Kałuszyn, Wierzbno i Dobre.

W oparciu o informacje zebrane podczas spotkań w gminie Latowicz, w tym prowadzonych w ramach spotkań informacyjno-konsultacyjnych do sierpnia 2017 r., inwestor tj. Polskie Sieci Elektroenergetyczne S.A. opracował przebieg trasy linii 400 kV biegnącą m.in. przez gminę Latowicz. Przebieg ten był przedmiotem dyskusji i niejednokrotnie był modyfikowany na podstawie informacji otrzymanych w trakcie procesu informacyjno – konsultacyjnego prowadzonego w Gminie Latowicz.

Prowadząc działania informacyjno-konsultacyjne w gminie Latowicz PSE analizowało, oprócz wariantu proponowanego przez inwestora, dwa przebiegi będące propozycją od społeczności lokalnej. Wskazana w materiale nieruchomość „nowo wybudowany dom” położony w Dąbrowce, gmina Latowicz, znajduje się poza obszarem pasa technologicznego planowanego przebiegu trasy linii. Odległość od osi planowanej linii do budynku mieszkalnego wynosi około 150 m. Nieruchomość znajduje się więc wielokrotnie dalej niż wymagają tego przepisy.

Koncepcja trasy linii 400 kV proponowana przez inwestora jest kompromisem trasowym uwzględniającym szereg czynników, w tym m. in. zbliżenia do zabudowań, obszary ochrony przyrody, tereny przeznaczone pod rozwój gminy, techniczne możliwości realizacji inwestycji czy też unikanie kolizji z innymi elementami infrastruktury. Wariant procedowany przez inwestora (optymalny wariant inwestorski) w ramach procesu informacyjno-konsultacyjnego (przez gminy: Stoczek Łukowski, Wodynie, Latowicz, Cegłów, Kałuszyn, Wierzbno i Dobre) oraz warianty alternatywne, będą przedmiotem analizy Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Warszawie w ramach oceny oddziaływania na środowisko realizowanej w procedurze uzyskiwania Decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. Tak jak w przypadku każdej inwestycji PSE, zostaną pozyskane wszystkie wymagane prawem decyzje właściwych organów administracji publicznej.